भोला भट्टराई
बयरवन । मोरङको बयरवनमा वाला चतुर्दशीको अवसरमा धार्मिक तथा मनोरन्जनात्मक मेला सम्पन्न भएको छ ।
बयरवन र पथरीशनिश्चरे नगरपालिकाको सीमानामा लाग्ने दहीधाप मेला यस वर्ष पनि भव्य रुपमा सम्पन्न भएको छ । २०३९ सालमा दहीधापमा स्थापना भएको मसानेश्वर मन्दिरको नाम पछि आएर त्रिपुरेश्वर नामाकरण गरी नयाँ रुपमा स्थापना भए पनि मेलाको परम्परा कायमै रही आएको छ । मन्दिर परिसरमा वाला चतुर्दशीका दिन सतवीज छर्ने र सोही मन्दिर नजिकैको दही–डाँस दोभानमा मनोरन्जनात्मक मेला लाग्दै आएको हो । लिम्बू परम्पराको धान नाच र मगर परम्पराको हुर्रा नाचका लागि चिनिएको दहीधाप मेलामा पछिल्लो समय आधुनिकताको प्रयोगमा बज्ने संगीतले गर्दा पुराना चलन र दोहोरी गाएर रात कटाउने चलन भने हराइसकेको छ ।
बयरवन, केरौन, पथरीशनिश्चरेलगायत विभिन्न स्थानबाट व्यापारी र युवायुवतीको यस मेलामा सहभागिता रहने गरेको छ । दहीधाप क्षेत्र रमणीय स्थलको रुपमा पनि परिचित छ । मृत्यु भएका बाबुआमाको मोक्षका लागि सय किसिमका अन्नको मिश्रण गरिएको सतबीज छर्नका लागि मन्दिर परिसरमा श्रद्धालु भक्तजनको घुइँचो हुने गर्दछ । दोभानको मेलामा चाहि बालबालिका, युवायुवतीहरुको उत्साहजनक जमघट हुने गर्दछ । दही मेला अर्काेतिर जुवा खेल्ने र डाइस खेलका लागि प्रसिद्ध भए पनि स्थानीय प्रसासनले यस्ता खेलमा निरुत्साहित गर्ने प्रयास गर्दैै आएको पाइन्छ । यसका साथै बयरवन गाविसको वडा नं. ७ र ८ को पूर्वी भेगका वासिन्दाहरुका लागि मृत्युपछि गरिने दाहसंस्कारका लागि पनि दहिधाप मुख्य घाटका रुपमा प्रयोग हुँदै आएको छ ।
दहीधापमा एउटा मलामी घरको आवश्यकता रहेको बताउँदै मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष डिकबहादुर बोहोरा यसका लागि सबैले सहयोग गर्नुपर्ने बताउँछन् । बोहोराले उक्त मन्दिरका लागि जमीन दान गरेका छन् भने पछिल्लो समय उनी अध्यक्ष भएपछि मन्दिरको भौतिक पूर्वाधारमा धेरै प्रगति भएको मानिन्छ ।
यस पटक धार्मिक मेला मात्र सञ्चालन गर्ने मन्दिर व्यवस्थापनको निर्णय भए पनि स्थानीय युवाहरुको आग्रहपछि बलबहादुर राईको संयोजकत्वमा मेला सञ्चालन गरिएको हो । दहीधाप मेलामा पहिलो पटक जनावर सहितको सरकस प्रदर्शन र बालबालिकाहरुका रमाइला खेलको प्रयोग भएको छ । धार्मिक र सांस्कृतिक महत्वको स्थान दहीधाप प्राकृतिक रुपमा आकर्षक छ । यसको संरक्षण र विकासमा यहाँको समाज र सम्बन्धित निकायले ध्यान दिन सके भविष्यमा यस स्थललाई सांस्कृतिक सम्पदाकोरुपमा स्थापित गर्न सकिने आधारहरु धेरै छन् ।
यसैगरी, मोरङको उर्लाबारी–३स्थित सिद्धेश्वर शिवालय बाबा धामले बालाचतुदर्शीको अवसरमा २४ घण्टे अखण्ड किर्तन र सतवीज छर्ने कार्य गरेको छ ।
पितृहरुको मोक्षको कामना गर्दै अखण्ड किर्तन एवम् सतवीज छर्नुका साथै मेला समेत लगाइएको छ । सो अवसरमा मंसिर २४ गते विहीबार बैदिक पद्धतिमा आधारित आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणालीद्वारा निःशुल्क स्वास्थ्य शिविर समेत गरिएको आयोजकले जनाएको छ ।
सिद्धेश्वर शिवालय बाबा धामलाई पूर्वकै प्रसिद्ध तीर्थस्थलका रुपमा विकास गर्र्ने उद्देश्यका साथ अखण्ड किर्तन र मेलाको आयोजना गरिएको अध्यक्ष दुर्गाप्रसाद खतिवडाले बताए । पूर्वमा सतवीज छर्न सुनसरीको चतारा, झापाको अर्जुनधारा र पशपतिनाथ नै पुग्नु पर्ने बाध्यतालाई मध्यनजर गर्दै भक्तजनहरुलाई सतवीज छर्न उर्लाबारीमै व्यवस्था गरिएको उनको भनाई छ । आगामी दिनहरुमा विभिन्न पर्वहरुमा समेत धार्मिक कार्यहरु गर्दै जाने अध्यक्ष खतिवडाले जानकारी दिए ।
बयरवन र पथरीशनिश्चरे नगरपालिकाको सीमानामा लाग्ने दहीधाप मेला यस वर्ष पनि भव्य रुपमा सम्पन्न भएको छ । २०३९ सालमा दहीधापमा स्थापना भएको मसानेश्वर मन्दिरको नाम पछि आएर त्रिपुरेश्वर नामाकरण गरी नयाँ रुपमा स्थापना भए पनि मेलाको परम्परा कायमै रही आएको छ । मन्दिर परिसरमा वाला चतुर्दशीका दिन सतवीज छर्ने र सोही मन्दिर नजिकैको दही–डाँस दोभानमा मनोरन्जनात्मक मेला लाग्दै आएको हो । लिम्बू परम्पराको धान नाच र मगर परम्पराको हुर्रा नाचका लागि चिनिएको दहीधाप मेलामा पछिल्लो समय आधुनिकताको प्रयोगमा बज्ने संगीतले गर्दा पुराना चलन र दोहोरी गाएर रात कटाउने चलन भने हराइसकेको छ ।
बयरवन, केरौन, पथरीशनिश्चरेलगायत विभिन्न स्थानबाट व्यापारी र युवायुवतीको यस मेलामा सहभागिता रहने गरेको छ । दहीधाप क्षेत्र रमणीय स्थलको रुपमा पनि परिचित छ । मृत्यु भएका बाबुआमाको मोक्षका लागि सय किसिमका अन्नको मिश्रण गरिएको सतबीज छर्नका लागि मन्दिर परिसरमा श्रद्धालु भक्तजनको घुइँचो हुने गर्दछ । दोभानको मेलामा चाहि बालबालिका, युवायुवतीहरुको उत्साहजनक जमघट हुने गर्दछ । दही मेला अर्काेतिर जुवा खेल्ने र डाइस खेलका लागि प्रसिद्ध भए पनि स्थानीय प्रसासनले यस्ता खेलमा निरुत्साहित गर्ने प्रयास गर्दैै आएको पाइन्छ । यसका साथै बयरवन गाविसको वडा नं. ७ र ८ को पूर्वी भेगका वासिन्दाहरुका लागि मृत्युपछि गरिने दाहसंस्कारका लागि पनि दहिधाप मुख्य घाटका रुपमा प्रयोग हुँदै आएको छ ।
दहीधापमा एउटा मलामी घरको आवश्यकता रहेको बताउँदै मन्दिर व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष डिकबहादुर बोहोरा यसका लागि सबैले सहयोग गर्नुपर्ने बताउँछन् । बोहोराले उक्त मन्दिरका लागि जमीन दान गरेका छन् भने पछिल्लो समय उनी अध्यक्ष भएपछि मन्दिरको भौतिक पूर्वाधारमा धेरै प्रगति भएको मानिन्छ ।
यस पटक धार्मिक मेला मात्र सञ्चालन गर्ने मन्दिर व्यवस्थापनको निर्णय भए पनि स्थानीय युवाहरुको आग्रहपछि बलबहादुर राईको संयोजकत्वमा मेला सञ्चालन गरिएको हो । दहीधाप मेलामा पहिलो पटक जनावर सहितको सरकस प्रदर्शन र बालबालिकाहरुका रमाइला खेलको प्रयोग भएको छ । धार्मिक र सांस्कृतिक महत्वको स्थान दहीधाप प्राकृतिक रुपमा आकर्षक छ । यसको संरक्षण र विकासमा यहाँको समाज र सम्बन्धित निकायले ध्यान दिन सके भविष्यमा यस स्थललाई सांस्कृतिक सम्पदाकोरुपमा स्थापित गर्न सकिने आधारहरु धेरै छन् ।
यसैगरी, मोरङको उर्लाबारी–३स्थित सिद्धेश्वर शिवालय बाबा धामले बालाचतुदर्शीको अवसरमा २४ घण्टे अखण्ड किर्तन र सतवीज छर्ने कार्य गरेको छ ।
पितृहरुको मोक्षको कामना गर्दै अखण्ड किर्तन एवम् सतवीज छर्नुका साथै मेला समेत लगाइएको छ । सो अवसरमा मंसिर २४ गते विहीबार बैदिक पद्धतिमा आधारित आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणालीद्वारा निःशुल्क स्वास्थ्य शिविर समेत गरिएको आयोजकले जनाएको छ ।
सिद्धेश्वर शिवालय बाबा धामलाई पूर्वकै प्रसिद्ध तीर्थस्थलका रुपमा विकास गर्र्ने उद्देश्यका साथ अखण्ड किर्तन र मेलाको आयोजना गरिएको अध्यक्ष दुर्गाप्रसाद खतिवडाले बताए । पूर्वमा सतवीज छर्न सुनसरीको चतारा, झापाको अर्जुनधारा र पशपतिनाथ नै पुग्नु पर्ने बाध्यतालाई मध्यनजर गर्दै भक्तजनहरुलाई सतवीज छर्न उर्लाबारीमै व्यवस्था गरिएको उनको भनाई छ । आगामी दिनहरुमा विभिन्न पर्वहरुमा समेत धार्मिक कार्यहरु गर्दै जाने अध्यक्ष खतिवडाले जानकारी दिए ।
