शेयर सदस्यले लगाए सहकारीमा ताला

ताला लगाउादै सहकारीका शेयर सदस्यहरु ।
पथरी, १६ माघ । सहकारी नीति विपरीत कर्मचारी नियुक्त गर्न लागिएको भन्दै बयरवन ९ शुक्रबारेको जनसम्पर्क वचत तथा ऋण सहकारी संस्था लि.का शेयर सदस्यहरुले बुधबार कार्यालयमा ताला लगाएका छन् ।
    सञ्चालक समितीका केही व्यक्तिले मात्र एकलौटी ढंगले संस्था सञ्चालनमा अयोग्य व्यक्तिलाई कार्यालय सहायक पदमा नियुक्ति गर्न खोजेकोले योग्य र दक्ष व्यक्ति नियुक्तिको लागि निर्णय सच्याउन माग गर्दै सदस्यहरुले ताला लगाएका हुन् । सञ्चालक समितीका सीमित व्यक्तिहरु सहकारी नीति विपरीत गई कार्यालय सहायक पदमा विज्ञापन निकालेको उनीहरुको आरोप छ । ‘सहकारी सिद्धान्त अनुसार कार्यालय सहायक पदका लागि कम्तिमा आए ए पास र १९ वर्ष माथि ३० वर्ष ननाघेको हुनुपर्छ’– लेखा समिती संयोजक समेत रहेका संघर्ष समितीका सदस्य जीतबहादुर लिम्बूले भने ‘तर यहाा अयोग्य व्यक्तिलाई जागीर दिनकै लागि एसएलसी पास र उमेरको हदमा २३ वर्षमाथि ४५ वर्ष ननाघेको व्यक्ति भनेर तोकिएको छ ।’ सञ्चालक समितीले अन्य योग्य व्यक्ति प्रवेशमा रोक लगाई आइए समेत पास नगरेका संस्थाका पूर्व कोषाध्यक्ष टंकप्रसाद घिमिरेलाई नियुक्ती गर्ने नियतले धरौटी रकम पनि २० लाख तोकेको लिम्बूले बताए । ‘जवकी छिमेकी अन्य ठूला सहकारीले पनि यति ठूलो रकम धरौटी तोकेको छैन’– उनले भने ।     सहकारीले माघ १० गते कार्यालय सहायक पदका लागि विज्ञापन प्रकाशित गरेको छ ।
    ग्रामिण स्तरका जनतालाई बैंङ्कीङ सेवा दिइरहेको सहकारीमा अयोग्य व्यक्ति नल्याई सहकारी सिद्धान्त भित्र रहेर योग्य व्यक्ति चयन होस भन्ने उद्देश्यले नीति विपरित खुलाईएको विज्ञापन रद्द गरी पुन: नीति नियम अनुरुप कर्मचारी नियुक्ती गर्न माग गरिएको सञ्चालक समितीका सदस्य समेत रहेका गोविन्दबहादुर कार्कीले बताए । सञ्चालक समितीलाई लिखित रुपमा जानकारी गराउादा पनि बेवास्ता गरिएको ताला लगाउन बाध्य भएको उनको भनाई छ । उनीहरुले नियम विपरीत कर्मचारी नियुक्ती रोक्न माग गर्दै डिभिजन सहकारी कार्यालय विराटनगर र जिल्ला वचत तथा ऋण सहकारी संस्थामा समेत निवेदन दिएका छन् ।
    नेपाल वचत तथा ऋण केन्द्रीय सहकारीले संस्था सञ्चालनका लागि प्रकाशित गरेको पुस्तकमा सहायक पदका लागि वाणिज्य विषय वा अर्थशास्त्र लिई दश जोड दुई उर्तीण १९ वर्ष पुरा भई ३० वर्ष ननाघेको कम्प्युटर सञ्चालन सम्बन्धि ज्ञान भएको हुनुपर्ने उल्लेख छ ।
यता संस्थाकी अध्यक्ष शान्ता माझीले डिभिजन सहकारी र संस्थाको नियम अनुसार नै कार्यालय सहायक पदका लागि विज्ञापन प्रकाशित गरिएको दावी गरिन् । ‘हामीले डिभिजन सहकारीलाई जानकारी गराईकन सञ्चालक समितीले निर्णय गरेका हौं’– अध्यक्ष माझीले भनिन् ‘डिभिजन सहकारीको नीतिमा कार्यालय सहायक पदका लागि एसएलसी पास भए पुग्ने लेखिएको छ ।’ केही असन्तुष्ट व्यक्तिहरुले विरोध गर्दैमा आफूहरु नियम विपरित नगएकोले पुरानो निर्णय फेरबदल नगर्ने समेत माझीले बताइन् ।
    २०५८ सालमा स्थापना भएको र ५३४ जना शेयर सदस्य रहेको उक्त सहकारीमा हालसम्म कुनै पनि कर्मचारी राखिएको छैन ।

शौचालय नबनाउनेलाई सरकारी सेवाबाट बञ्चित गरिनेछ

फडिन्द्रनाथ अधिकारी गाविस सचिव
अध्यक्ष
खानेपानी तथा सरसफाई स्वच्छता समन्वय समिती बयरवन, मोरङ

गाविसलाई कहिले खुल्ला दिसामुक्त (ओडिएफ) घोषणा गर्दै हुनुहुन्छ ?
हामी २०६८ साल साउनदेखि यस गाविसलाई खुल्ला दिसामुक्त क्षेत्र घोषणा गर्ने अभियानमा छौं । शौचालय किन आवस्यक छ भन्ने बारे हामीले निरन्तर काउन्सिलिङको काम गरिरहेका छौं । २०६८ सालमा हामीले काउन्सिलिङ सुरु गर्दा ४० प्रतिशत मात्र घरपरिवारमा शौचालय थियो । यो २ वर्षको दौरानमा ८० प्रतिशतको घरमा शौचालय बनिसकेको अवस्था छ । अब चैत मसान्तभित्र ९५ प्रतिशत या त्यो भन्दाबढी घरमा शौचालय निर्माण गरेर यो गाविसलाई खुल्ला दिसामुक्त घोषणा गर्ने अभियानमा छौं । नेपाल सरकारको नियम अनुसार ९० प्रतिशत शौचालय बनाईसकेपछि त्यस गाविसलाई खुल्ला दिसामुक्त घोषणा गर्न मिल्छ । हामीले सकेसम्म पुरै गरौं नसके कम्तिमा ९५ प्रतिशतसम्म पुरा गरेर खुल्ला दिसामुक्त घोषणा गर्ने लक्ष लिएका छौं ।
अहिलेसम्मको नतिजाले चैत मसान्तसम्ममा गाविसलाई ओडिएफ घोषणा गर्ने आधार तयार भएको देखिन्छ त ?
हामीले लिएको लक्ष पुरा हुने देखिन्छ । वडा नं. १,२,३ मा केही समस्या छ । त्यसमा अलिबढी मेहनत गर्नुपर्ने छ । अरु वडामा त लगभग पुरा भईसकेको अवस्था छ ।
वडा नं. १,२,३ मा चाहीं के समस्या रहेछ ?
समस्या त खासगरी कमजोर आर्थिक अवस्था नै हो । चेतनाको अभाव पनि त्यसमा संगसंगै जोडिन्छ । पहिला हामी काउन्सिलिङको चरणमा थियौं, अहिले दबावमूलक कार्यक्रमको चरणमा छौं । शौचालय बनाउनेलाई हामीले सरसफाई परिचयपत्र वितरण गरेका छौं । जोसंग परिचयपत्र छैन उसको गाविसबाट हुने सबै सेवाहरु रोका छौं । गत साउनदेखि सरसफाई परिचयपत्र अनिवार्य भनेर लागू गरेपछि घरमा चर्पी नहुने केहीले ३ महिनापछि बनाउने प्रतिबद्धता जनाएका छन् । आब आउादा पनि उनीहरुले नबनाएको पाइएमा त्यस्ता व्यक्तिको कुनै काम गर्दैनौं ।
आर्थिक अवस्था कमजोर भएकै कारणले शौचालय बनाउन नसक्नेहरुका लागि के  गर्ने योजना छ ?
त्यस्ता परिवारको संख्या एकदमै न्यून होला, जहासम्म १/२ प्रतिशत मात्र होला । तिनीहरुको पहिचान गरी अन्त्यसम्ममा न्यूनतम मूल्यमा सामाग्री उपलब्ध गराएर शौचालय बनाउन उत्प्रेरित गर्नेछौं ।
यो अभियानमा राजनीतिक दलको तर्फबाट कत्तिको सहयोग मिलेको छ ?
सहयोग पाइरहेका छौं । हाम्रो एउटा गाविसस्तरीय सरसफाई समिती छ, त्यसमा राजनीतिक दल र लक्षित वर्गका प्रतिनिधिहरु हामी सबै एकै ठाउामा बसेर कार्ययोजना बनाएर काम गरिरहेका छौं ।
विद्यालयहरुमा दिसा धोएपछि साबुनपानीले हात धुनुपर्छ भनेर सिकाइन्छ तर तिनै विद्यालयमा साबुन र पानीको व्यवस्था छैन, त्यस्ता विद्यालयहरुलाई के गर्नुहुन्छ ?
हामी विद्यालयका शिक्षक प्रतिनिधिसंग चााडै मिटिङ बस्दैछौं । वातावरण दिवसका अवसरमा गाविसको तर्फबाट केही साबुन खरिद गरिदिने योजना छ । साथै शिक्षक, विद्यार्थीसंग बसेर अन्तरकृया र काउन्सिलिङ गर्ने छौं ।
एउटा शौचालय बनाएर मात्र सरसफाईका सबै प्रकृया पुरा हुन्छन् ?
हुादैन ।
अरु के के गर्नुपर्छ होला ?
शौचालय बनाएर मात्र हुादैन । सबैभन्दा ठूलो कुरा शौचालय प्रयोग गर्नुपर्छ । त्यो संगसंगै बाटो सडक किनारमा गाई वस्तु बााध्ने, फोहोर फाल्ने दिसा गर्ने जुन परम्परा छ त्यसलाई जबसम्म तोड्दैनौं तबसम्म हामी स्वस्थ र सभ्य हुन सक्दैनौं ।
कुराकानीको अन्त्यमा बयरवनवासीलाई केही भन्नु छ की ?
सरसफाईको लागि हामीलाई शौचालयको आवस्यकता पर्छ । जोसंग जति पूाजी छ, जस्तो आर्थिक हैसियत छ त्यो अनुसारको शौचालय बनाऔं । अर्काको नक्कल नगरौं । अर्काको राम्रो शौचालय देखेर त्यस्तै कल्पना नगरौं । आफ्नो पूाजी अनुसारको बनाऔं । फोहोर लुकाउनु पर्ने हो, त्यसका लागि हाम्रो आर्थिक अवस्थाले जे जति भ्याउाछ त्यसलाई मध्यनजर गरेर मात्र शौचालय बनाऔं । बाटाघाटामा गाईवस्तु नबााधौं । फोहोर नगरौं, यसले गाविसको व्ययभार घट्छ साथै तपाई हाम्रो स्वास्थ्य राम्रो हुन्छ ।